Ông Hoàng Chín – những sự tích lưu truyền về xuất thân của Ông

Ông Hoàng Chín là một trong Thập Vị Ông Hoàng Tứ Phủ thuộc hàng vị thứ chín. Sự tích nơi trần thế của ông được lưu truyền tại nhiều nơi với nhiều câu chuyện khác nhau. Người ta cho rằng, hiện thân của Ông Hoàng Chín là cả hai người bao gồm Ông Hoàng Chín Cờn Môn và Ông Chín Thượng Ngàn.

Khái quát về Ông Chín Cờn Môn và Ông Chín Thượng Ngàn

Hiện nay trong hệ thống thần linh Thập Vị Ông Hoàng, Ông Chín Cờn Môn và Ông Chín Thượng Ngàn đều được xếp vào hàng Ông Hoàng Chín. Hai ông tuy có cuộc đời tại trần thế hay đền thờ sau khi hóa khác nhau, nhưng với nhân dân địa phương và cả nước, cả hai ông đều là những người có tấm lòng bao dung độ lượng, cùng được lưu danh vào hệ thống thần linh Tứ Phủ.

Lưu ý khi dâng lễ Ông Hoàng Chín

Cứ vào những ngày lễ, đầu xuân năm mới hay mùng 1 ngày rằm, người ta lại chuẩn bị sắm sửa nén hương nhang, dâng mâm lễ vật chỉn chủ để cầu Ngài ban tài tiếp lộc, phù hộ độ trì sức khỏe và bình an. Mâm lễ vật không cần to mà cần thành tâm. Thông thường người dâng lễ sẽ sắm mâm lễ chay mặn tùy tâm với những vật phẩm như xôi giò, hương nhang, cánh sớ,…

Một trong những vật phẩm trang trọng, thành kính mà vừa có thể được trong thời gian lâu chính là oản. Oản được khuyến khích dâng tiến là loại Oản Nghệ Thuật được tạo hình thiết kế cũng như trang trí với hoa lụa, lá ngọc cành vàng, mang nhiều ý nghĩa tốt lành trong tâm linh. Với oản lễ dâng Ông Hoàng Chín, quý khách nên chọn vật phẩm có màu sắc trùng với màu áo ông khi ngự về đồng. Quý khách có thể tham khảo mẫu Oản ngọc dâng Ông Hoàng Chín tại Oản cô Tâm như sau:

Oản Cô Tâm là đơn vị chuyên cung cấp Oản Tài Lộc nghệ thuật nhiều màu sắc, hình dáng, được trang trí cách điệu phục vụ nhu cầu cúng lễ Tứ Phủ, lễ Gia Tiên, lễ Phật hay lễ Thần Tài của mọi con hương, đệ tử trên khắp cả nước. 

Khách hàng tham khảo chi tiết các sản phẩm này vui lòng truy cập website Oản Cô Tâm, để lại lời nhắn tư vấn nếu cần. Tại đây, chúng tôi cung cấp rất nhiều mẫu oản lễ Tài Lộc và các phụ kiện làm Oản đa dạng để quý khách lựa chọn phù hợp với mục đích sử dụng.

Ông Chín Cờn Môn

Sự tích Ông Hoàng Chín Cờn Môn

Lưu truyền rằng lúc sinh thời, ông sống ở Nghệ An, lúc bấy giờ là thời Lý và đi thi nhiều lần nhưng không đỗ đạt. Sau đó, ông xuống tóc và ra cửa biển Cờn lập am miếu tu trì cứu vớt người đi biển. Đồng thời, đây cũng là nơi dừng chân nghỉ ngơi của tàu thuyền qua lại. Tôn truyền, ông là người vớt và chôn cất cẩn thận thân y Thái Tử Nam Tống trong trận đánh với quân Nguyên. Có tài liệu cho rằng, ngài cứu sống 3 mẹ con mẫu Cờn (Dương Quý Phi Thái Hậu). Khi đó, nếu nộp họ cho quan thì sẽ phải làm nô tì, còn để họ lang thang vất vưởng ngoài kia thì sẽ gặp đau khổ. Chi bằng tục huyền lấy họ để nương tựa lẫn nhau nhưng ngài lại bị cự tuyệt, buồn chán dẫn đến quyên sinh. Sau khi ngài hóa, Mẫu đọc di thư ngài để lại và hiểu rõ được sự việc nên quyết định ra biển Cờn thác hóa. Hai người con cũng theo mẹ ra biển và cũng hóa tại đây. (Cũng có tài liệu ghi chép rằng vào thời nhà Tống, khi quân Tống suy yếu trước quân Nguyên, Thái hậu Dương Quý Phi cùng ba công chúa chạy ra biển, chợt bão nổi bị chết đuối, xác trôi dạt vào cửa Cờn và được lập đền thờ).

Sau sự việc này, thuyền bè qua lại qua cửa Cờn đều được chở che, bình an vượt qua sóng bão. Nhân dân địa phương nhận thấy sự anh linh này, liền lập đền thờ 3 mẹ con Mẫu ở lạch Cờn và Hoàng đế Tống Đế Bính ở trên đỉnh núi, đền thờ ông Hoàng Chín ở ngoài biển, tất cả đều được phối hương linh vị ở đền Cờn. Nhân dân gọi ông là ông Chín đền Cờn.

Hầu giá Ông Chín Cờn

Ông Chín Cờn Môn thường rất ít ngự đồng. Thường chỉ có người ăn lộc, sát căn duyên hoặc về đền thỉnh ông thì ông mới se loan giá ngự. Trang phục khi ngự đồng của ông là áo the màu đen, đầu đội khăn xếp đen, kiểu cách giống thầy đồ xưa. Sau đó ông làm thơ, viết chữ và ban phát tài lộc. 

Tuy nhiên, khi hầu giá Ông tại đền Sòng Sơn, ông bắt buộc mặc áo đỏ the hồng, đầu đội khăn xếp đỏ. Lý do giải thích có việc này được hiểu là Ông đang chầu Mẫu Sòng Sơn tại cung cấm nên phải mặc áo the đỏ để ra mắt Mẫu. Khi đó, người ta cũng gọi ông với danh Ông Hoàng Chín Sòng Sơn.

Đền thờ Ông Hoàng Chín ở đâu?

Như đã giới thiệu ở trên, đền thờ ông Hoàng Chín tọa lạc ngoài cửa biển, nay là đường ra bãi tắm Quỳnh Phương thuộc phường Quỳnh Phương, thị xã Hoàng Mai, Nghệ An. Nơi này còn có tên gọi là đền Cờn ngoài, còn đền Cờn trong thờ Tứ Vị Vua Bà. 

Xem thêm: Tìm hiểu về đền Cờn Môn và câu chuyện kể Tứ Vị Vua Bà linh thiêng.

Ban đầu, có một đền Cờn thờ chung Tứ Vị Vua Bà, Vua Tống Đế Bình cùng 3 vị tướng của ngài. Sở dĩ do quan niệm “Nam nữ thụ thụ bất tương thân” nên đầu thế kỷ thứ 19, vua Gia Long đã chuyển cung thờ Vua Tống Đế Bính cùng ba tướng ra đền Cờn ngoài cách chỗ cũ khoảng 1,5km. Đền Cờn cũ trở thành đền Cờn trong.

Hiện nay, đền Cờn ngoài gồm 3 gian đại bái với cách bài trí phối thờ như sau:

– Gian ngoài: Cung chính giữa thờ Quan Hoàng Chín, Quan Hoàng Mười; tả hữu là cung thờ Quan Nam Tào, Quan Bắc Đẩu; hai đầu hồi là cung thờ Cậu bé, Cô bé bản đền.

– Gian thứ hai là cung thờ Ngũ Vị Tôn Ông

– Gian thứ ba thờ Vua Tống Đế Bính và 3 tướng của ông là: Lục Tú Phu, Lương Thế Kiệt và Văn Thiên Tường

Ngoài ra, ông Chín Cờn còn được thờ tại đền Mẫu Thoải ở Long Biên, Hà Nội cùng với Công Đồng Tứ Phủ, Tứ Vị Vua Bà, Đức Thánh Trần.

Lễ hội đền Cờn

“Nhất Cờn, nhì Quả, tam Bạch Mã, tứ Chiêu Trưng”

Có thể nói, đền Cờn được quan niệm rằng anh linh bậc nhất xứ nghệ, là nơi có các vị thần linh đã từng phù hộ cho quan quân triều đình nước Việt trong cuộc chinh chiến.. Cũng vì thế, hội đền Cờn là lễ hội tiêu biểu nơi đây, thu hút hàng vạn du khách thập phương gần xa về tham quan thưởng ngoạn và chiêm bái hằng năm. 

Lễ hội đền Cờn được tổ chức vào 19 đến 21 tháng Giêng âm lịch cùng với các lễ tế kéo dài tới tháng 3 âm lịch. Phần lễ bao gồm lễ khai quang, lễ yết cáo, lễ khai hội, lễ cầu ngư, lễ rước voi, rước ngựa, lễ hợp tế, lễ yết vị, lễ đại tế và lễ tạ. Phần hội gồm các chương trình văn nghệ, triển lãm ảnh, thi đấu các môn thể thao như đua thuyền, đẩy gậy, bóng chuyền, kéo co và các trò chơi dân gian truyền thống của địa phương.

Vào khoảng thời gian kháng chiến chống Mỹ, lễ hội đã không được tổ chức và được phục hồi lại vào năm 1999. Năm 2017. Lễ hội Đền Cờn đón nhận bằng công nhận di sản văn hóa phi vật thể quốc gia.

Bản văn Ông Hoàng Chín Cờn Môn

Hương một triện lòng thành kính tiến

Cung thỉnh mời Ông Chín Cờn Môn

Khâm thừa thượng đế chí tôn

Sai Ông Hoàng Chín Cờn Môn giáng trần.

Trên chín bệ cao thâm võng cực

Dưới bách thần mộ đức kinh luân

Cù lao chín chữ quần thần

Sinh Ông Hoàng Chín kinh luân gồm tài.

Văn thơ phú sánh ngài Đỗ Lý

Võ lược thao cái thế Tôn Ngô

Cung tên mã thượng giang hồ

Tuổi vừa đôi tám đăng khoa Triều đình.

Tuổi sinh thành công minh chính trực

Quyết về đời ra sức lược thao

Gặp cơn sóng gió ba đào

Mười hai cửa bể sớm chiều xông pha.

Cửa Cờn Môn dựng cờ soái lĩnh

Lệnh ông truyền nghiêm chỉnh ba quân

Một lòng vì nước vì dân

Trấn an cửa bể dẹp quân bạo cường.

Ông mở đường dân an quốc thái

Dùng phép màu cứu độ nhân sinh

Muôn dân hưởng phúc an lành

Nêu cao khí tiết oai danh muôn đời

Nước dù cạn công người không cạn

Đá dẫu mòn gương sáng còn soi

Anh linh lưu dấu muôn đời

Cửa Quan rộng mở cứu người hữu nhân.

Ngẫm cơ tạo xoay vần sống thác

Hãy tu đi rồi đẻ ngày mai

Xưa nay sinh hóa ở đời

Ông Hoàng giáng thế cứu người tồn sinh.

Phật hữu tình từ bi phổ độ

Quyết lánh đường có có không không

Làm nên thiên tứ đỉnh chung

Cho người có đức có công đó mà.

Chữ tu dưỡng gương nga vằng vặc

Bóng soi người hữu đức hữu nhân

Lánh đường đạo tặc tham sân

Tu nhân tích đức ngàn năm vẫn còn

Đức nhân sánh càn khôn vũ trụ

Công ơn người muôn thủa không phai

Nhang thơm dâng trước tiền đài

Nhớ ngày ông Chín ra đời cứu dân.

Tiết trùng cửu quy thần hạc lánh

Nhớ ơn Ngài dâng cánh hương hoa

Rượu quỳnh rót chén Đồ tô

Chúc Hoàng muôn tuổi đề thơ họa vần.

Ông Hoàng Chín Thượng Ngàn

Đôi nét về xuất thân của Ông Chín Thượng Ngàn

Trong tín ngưỡng Tứ Phủ, ông thuộc Nhạc phủ, có nhiệm vụ cai quản rừng núi.

Ông Hoàng Chín thượng ngàn là người dân tộc trên miền núi. Ông làm nghề hái thuốc cứu người và sau này khi hiển thánh thì người miền Nam hay hầu ông hơn cả.

Hầu giá Ông Chín Thượng Ngàn

Khi về đồng, lúc dâng nhang ông Chín người ta dùng bản chầu văn các chúa các chầu để tế lễ. Ông mang gùi, vai quàng dây leo, cởi áo dài đen, xắn quần lên bẹn, lưng đóng khố, tay cầm khèn hoặc con rắn làm từ rễ cây. Khi cung văn chuyển qua điệu Thượng Ngàn, ông khom mình thổi kèn theo nhạc, sau đó nhồi thuốc vào tẩu để hút và cho thuốc người khai bệnh. Giá đồng ông Chín thường diễn ra rất lâu, có khi suốt buổi cúng để cứu nhân độ thế.

Bản văn Ông Chín Thượng Ngàn

Từ buôn làng đến bản trong

Có Ông Chín Thượng ngự đồng lên chơi

Hôm nay Ông Chín giáng trần

Mang còng đi đón biết bao thanh đồng

Đi đâu mà thấy thật đồng

Châu Pha rừng là đầy voi heo hùng

Cây um thùm cây hoa lá

Dậy người cô xô xuốt đời lô nhố

Ông Chín mang gùi mang khố

Khi vui rừng bít khi vui rừng hoa

Về đồng giáng phúc lưu ân

Lộc xa lộc gần Ông xẽ ban cho

Cầu gẫy còn đò hiến cạn còn sông

Ai lên Mạn Ngược Sông Hồng

Nghe trăng tiếng hát tay hồng thường du

Hát dậy đồi núi hoang du

Làng khăy làng khíp Phố Lu Bảo Hà

Đường mòn vắng bóng người qua

Y ơ y chợp Ỷ La Hổ Gầm

Kha mi kha lộc kha săm

Vắng nghe gió hú đêm rầm Sa Ba

Sa Ba thung lũng sương mờ

Cảnh vắng gió hú ví hú gió gào

Người Tày người Thổ người Dao

Gập ghềnh trên ngàn quán thấp đồi cao

Gọi gieo ào ào gío rơi

Gọi chim bay lượn giữa rời

Gọi cá dưới nước đua bơi vẫy vùng

Về đồng đếm bước thung dung

Rau xanh lắm mật hương hừng lúa ngô

Người Tày người Thổ lô lô

Đàn cung nức nảo bên bờ Trường Giang

Người Nùng người Thái người Chàm

Lú âm dìu dặt xa đưa tiếng còng

Người Mèo người Mán bên sông

Tiếng còng vang dậy rừng xâu

Buồng xa thấp thoáng đục mầu sương lam

Ông Chín vai mang gùi nặng

Vì đã quen rồi mưa nắng sơn khê

Rừng xanh sớm tối đi về

Sưa đồi trên mà nắng kề tóc mai

Liền tay gió bay tà áo

Mặc mưa bùn dong bão có xá chi

Xa xa thác đổ ầm ỳ

Sơn lâm hùng vĩ kém gì Thiên Thai

Đắm say điệu kèn cước bước

Êm đêm nhịp bước gieo ca

Dừng chân mén cay thông già

Nhìn nay trăm trăm bước qua lên đồi.