Phủ Chúa Bắc Hà và thần tích về Chúa Bà Thiên Thiên Uy Linh Công Chúa

Ai về thôn Khánh, Bắc Giang cũng nên ghé qua ngôi đền thiêng Phủ Chúa Bắc Hà thờ Chúa Bà Thiên Thiên Uy Linh Công Chúa để thắp một nén nhang thành kính vái lạy và ghi ơn bà đã giúp dân chống giặc, giữ yên nước nhà trong cuộc chiến đánh đuổi quân Tống xâm lược. 

“Đường về thôn Khánh bao xa,

Đường về đền Chúa tuy xa mà gần

Bản đền đây muôn đời Chúa Ngự

Thơm danh nức tiếng khắp vùng trời Nam”.

Thần Tích Chúa Bà Thiên Thiên Uy Linh Công Chúa

Về thần tích của Chúa Bà, tương truyền bà giáng trần vào gia tộc họ Quách vào giờ Thìn, ngày Bính Thìn, năm Giáp Thìn (1064) tại Phủ Bắc Hà (chính là vùng đất đặt Phủ Chúa Bắc Hà hiện nay). Đây là gia tộc quyền quý, giàu có và vô cùng nhân đức tại vùng đất này. Khi còn là một thiếu nữ, bà được mệnh danh là đẹp người đẹp nết, một người con gái có vẻ đẹp nghiêng nước nghiêng thành lại thông minh sắc sảo, học thức uyên thâm. Cuộc sống yên bình chẳng bao lâu, năm 1076, giặc Tống xâm lược nước ta. Chúng làm đủ trò ác độc, cướp bóc, hành hạ nhân dân. Trước tình hình ấy, bà đã hiến nhiều kế sách cho các tướng quân đánh giặc Tống, góp phần đuổi lũ bạo tàn ra khỏi bờ cõi. Bên cạnh đó, bà cũng hướng dẫn nhân dân chuẩn bị lương thực, cung cấp sức người, sức của cho triều đình để góp thêm sức mạnh cho quân đội. Đặc biệt, cũng theo truyền thuyết này, bà cũng là người giúp thái tử Linh Lang thắng trận trong trận giao chiến với Triệu Tiết, Quách Quỳ. Chiến thắng này chính là tiền đề góp phần lớn vào chiến thắng của Lý Thường Kiệt đánh đuổi quân Tống ra khỏi nước Nam trong trận phòng tuyến sông Như Nguyệt lừng lẫy lịch sử.

Xem thêm: Kinh nghiệm hành hương đền Bà Chúa Vực – Những chú ý khi dâng lễ.

Nhân dân tại đây cũng kể lại rằng năm Mậu Ngọ, giờ Ngọ, tháng Giáp Ngọ, Chúa Bà đã hiển thánh gia hộ cho muôn dân được mùa màng bội thu, làm ăn thuận lợi. Phủ Bắc Hà càng trở nên sầm uất, thịnh vượng hơn.  

Ghi nhớ công ơn vị Chúa Bà linh thiêng, nhân dân lập Phủ thờ Chúa Bà ngay tại đất Bắc Hà (thôn Khánh, Lương Phong, Hiệp Hòa, Bắc Giang hiện nay) và thờ phụng muôn đời. Không chỉ nhân dân, mà các triều đại vua cũng ghi công ơn của bà khi liên tục sắc phong tặng Chúa Bà. Đời vua Lê, Chúa Bà được sắc phong là Thiên Thiên Uy Linh Công Chúa tối linh thần. Đây chính là tên gọi Chúa Bà hiện tại.

Hầu giá Chúa Bà Thiên Thiên Uy Linh Công Chúa

Chúa Bà về ngự đồng thường mặc áo xanh, đầu chít khăn chàm, cổ đeo kiềng vàng. Chúa về khai quang rồi múa mồi. 

Thông thường, để tỏ lòng biết ơn với Chúa Bà Thiên Thiên Uy Linh Công Chúa thì các thanh đồng, đạo quan khi hầu tại Phủ Chúa đều phải hầu đồng Chúa Bà.

Xem thêm: Tổng hợp ngày tiệc Tứ Phủ 12 tháng và những ngày lễ tiết lớn trong năm.

Dâng lễ Chúa Bà tại Phủ Chúa Bắc Hà

Vào những ngày đầu xuân năm mới, Phủ Chúa thường mở lễ cầu tài, giải hạn, cầu chúa ban phước lành, bình an tới cho muôn dân. Lúc này, phủ cũng đón hàng ngàn lượt con nhang, đệ tử về Phủ Chúa dâng hương cầu tài, cầu lộc, cầu bình an cho gia đình trong năm mới. Con nhang thường sắm một mâm lễ đủ đầy gồm một đĩa hoa, một đĩa quả, cơi trầu, quả cau, cút rượu, giấy tiền, thẻ hương, cánh sớ và một quanh oản đầy thành kính.

Với oản dâng lên Chúa Bà Thiên Thiên Uy Linh Công Chúa thì oản nên có màu xanh dương bởi bà về ngự đồng thường mặc áo màu xanh. Bên cạnh đó, theo xu hướng hiện nay, các con nhang dâng lễ oản đường lên Chúa Bà thường dâng những quanh oản được trang trí tỉ mỉ, khéo léo với hoa vải lụa, quạt khai quang, … vừa đẹp lại vừa mang ý nghĩa cầu tài, cầu lộc may mắn. Những quanh oản này hiện nay chỉ bán tại một số cơ sở nhất định. Nổi bật trong đó là Oản Tài Lộc thương hiệu Cô Tâm.

 

Xem thêm: Các mẫu Oản Tài Lộc đẹp dâng phủ Chúa Bắc Hà và Chúa Bà Thiên Thiên Uy Linh Công Chúa

Oản Cô Tâm là đơn vị chuyên về thiết kế, trang trí các quanh oản đường đơn giản trở nên đẹp hơn, lộng lẫy hơn thích hợp hơn để dâng lễ nơi phủ chúa. Các quanh oản nghệ thuật thương hiệu Cô Tâm đều được tạo nên từ đôi bàn tay khéo léo của các nghệ nhân kết hợp với ý tưởng sáng tạo thiết kế oản dựa trên những nghiên cứu kỹ càng về văn hóa tín ngưỡng thờ cúng tâm linh thiêng liêng của người Việt. Giúp cho mọi khách hàng đều hài lòng, an tâm tuyệt đối khi mua oản dâng lễ Chúa Bà nơi phủ Bắc Hà tại Oản Cô Tâm.

Vị trí Phủ Chúa Bắc Hà và cách di chuyển đến phủ

Phủ Chúa Bắc Hà nằm tại thôn Khánh, xã Lương Phong, huyện Hiệp Hòa, tỉnh Bắc Giang. Đền chúa nằm ngay cạnh ngôi chùa Non Xuân được xây dựng từ thời vua Lê Ý Tông thờ thần Độc Cước. Nhiều người thường nhầm giữa phủ chúa Bắc Hà và đền Bắc Hà là một. Tuy nhiên, đây là hai ngôi đền khác biệt khi phủ Chúa Bắc Hà thờ Chúa Bà Thiên Thiên Uy Linh Công Chúa nằm tại Bắc Giang. Còn đền Bắc Hà thờ gia quốc công Vũ Văn Mật nằm tại Lào Cai. 

Để đi đến Phủ Chúa Bắc Hà, từ thành phố Hà Nội bạn có thể đi bằng xe khách hoặc phương tiện di chuyển cá nhân. Cụ thể:

Nếu đi bằng xe khách, từ Hà Nội bạn di chuyển đến bến xe Mỹ Đình và bắt xe đi Hiệp Hòa Bắc Giang tới bến xe Hiệp Hòa. Tại điểm xuống, bạn bắt xe ôm đi Thôn Khánh, Lương Phong cách bến xe khoảng 5km.

Nếu đi bằng phương tiện di chuyển cá nhân bạn có thể lựa chọn giữa xe máy và ô tô:

• Nếu đi bằng ô tô, quãng đường nhanh nhất là đi qua ĐCT Nội Bài – Hạ Long, quãng đường dài 62,2km đi trong khoảng gần 1 tiếng rưỡi và không có trạm thu phí. Theo đó, bạn rời Hà Nội đến cầu Nhật Tân – Võ Nguyên Giáp – nối vào ĐCT Nội Bài – Hạ Long – đi theo lối ra về hướng Thị trấn Chợ/Từ Sơn – ĐT 295 – rẽ phải tại cơ sở nhôm kính Thịnh Mai – rẽ phải tại Địa Lý Thảo Chính vào QL37 – Phủ Chúa Bắc Hà.

• Nếu đi bằng xe máy, bạn sẽ mất hơn 1 tiếng rưỡi với quãng đường 52,2km với quãng đường nhanh nhất là đi qua cầu Chương Dương – Nguyễn Văn Cừ – Ngô Gia Tự – Cầu Đuống – Hà Huy Tập – Đặng Phúc Thông – Trần Phú – Minh Khai – rẽ trái tại Nhà Thuốc Gia Truyền Hiệu Lang Chọi vào ĐT 295 rẽ phải tại cơ sở nhôm kính Thịnh Mai – rẽ phải tại Địa Lý Thảo Chính vào QL37 – Phủ Chúa Bắc Hà.

Kiến trúc Phủ Chúa Bắc Hà

Phủ Chúa được nhân dân lập nên tại ngọn núi cao nhất trong vùng theo thế nhìn sông tựa núi vô cùng đẹp về mặt phong thủy. Đứng nhìn xa về phía đền thờ chúa có hai cây Dạ hương cổ thụ quanh năm xanh tốt bóng tỏa cả một vùng.

Lúc đầu, phủ được nhân dân xây dựng nguy nga và uy nghiêm nhưng sau 200 năm lịch sử, trải qua nhiều biến cố cùng với tác động ngoại cảnh thời tiết, Phủ Chúa dần bị xuống cấp rồi bị phá hủy hoàn toàn. Mãi đến năm 2000, những người dân có tâm thành kính công đức, xây dựng lại một gian nhỏ để thờ phụng chúa bà.

Đến năm Tân Mão năm 2011, sau khi chúa bà hiển linh ban lệnh ra sắc cho thanh đồng họ Nguyễn tôn cấp, xây dựng lại đền thì thanh đồng Nguyễn Văn Lợi đã đứng lên kêu gọi thập phương cùng nhân dân bản quán quyên góp công đức cùng xây dựng lại bản đền. 

Đền được xây dựng với lối kiến trúc mang đậm nét truyền thống với các cột, xà được trạm trổ, đục khắc công phu từ những nghệ nhân có tiếng trong vùng. Phủ Chúa được xây dựng với chính điện thờ Hội đồng tứ phủ, bên trái thờ Bà Chúa Sơn Trang, bên phải thờ Đức Thánh Trần vô cùng nguy nga và khang trang. 

Cùng với phủ chúa, đình làng, chùa Non Xuân đã tạo nên quần thể di tích Đình Đền chùa Thông Khánh vô cùng đặc sắc. Quần thể di tích đã được cấp bằng di tích văn hóa lịch sử cấp tỉnh và thu hút nhiều khách hành hương đến tham quan, cúng lễ nơi đền thiêng.

Văn phủ Chúa Bắc Hà

Khánh Hưng Địa Linh Thiên Mẫu ngự

Lương Phong nhân kiệt phật giáng lâm

 

Có ai lên tới Bắc Giang nhớ lại​

Ngôi đền thờ Thôn Khánh nơi nao​

Ngã ba Đình Trám đi vào​

Mười hai cây số tới đền thờ chúa tiên​

 

Ngôi Đền thờ Thôn Khánh là tên​

Lương Phong là huyện xã Hiệp Hòa thơm danh​

Bản đền đây muôn đời chúa ngự​

Tiếng Uy Linh công chúa chính ngôi​

 

Năm Giáp Thìn chúa bà đản sinh​

Giáng vào họ Quách thương gia trên phủ Bắc Hà​

Vốn sinh ra hiền hòa mà nhan sắc​

Trí thông minh học thức uyên thâm​

 

Lược thao văn võ toàn tài​

Đời Lê Thái Tổ chiến công vẫn còn truyền​

Phủ Bắc Hà nhớ người nữ kiệt​

Dòng Như Nguyệt dấu tích còn ghi ​

Danh thơm Nam Bắc Trung kỳ​

Cứu dân độ quốc điều thì mười phương​

 

Có phen biến tướng hiện hình​

Giờ Ngọ năm Ngọ tháng Giáp Ngọ hiển thân​

Có khi ngự về hầu Vương Mẫu​

Cánh sớ hầu biểu tấu quỳ tâu​

 

Có phen giá ngự điện lầu​

Bách gia trăm họ kêu cầu cửa thiêng​

Tiếng anh linh công chúa​

Phật sắc phong Thượng Đẳng Tối Linh​

 

Thông minh chính trực cương thường​

Cứu người thoát khỏi trầm luân đọa đầy​

Dân đâu đó nhớ người mà tiên chúa​

Lập đền thờ trên đất Lương Phong​

Cầu cho thiên hạ thái hòa​

Muôn dân trăm họ nhà nhà bình an…​

Trước cửa đền có đường quốc lộ​

Sớm cùng chiều xe chạy ngược xuôi​

Một đường ra tới Đế Kinh​

Đường lên phố Thắng đường về Thái Nguyên​.