Nhắc đến những ngôi đền thiêng và nổi tiếng tại Ba Vì thì không thể không nhắc đến Đền Đá Đen. Ngôi đền nằm ngay chân núi Ba Vì, nơi thờ chính chúa Bà Đá Đen. Hàng năm đền đón hàng ngàn lượt khách hành hương đến tham quan và cúng lễ cửa đền cầu an lành, tươi tốt cho gia đình.
Tìm hiểu thêm những ngôi đền linh thiêng bậc nhất vùng núi Ba Vì:
NỘI DUNG
Đền Đá Đen
Nguồn gốc tên gọi Đền Đá Đen
Sở dĩ người ta gọi là đền Đá Đen bởi ngôi đền này được xây dựng trên một tảng đá nguyên khối. Bên cạnh đó, trước cửa đền còn có một hòn Đá Đen theo tương truyền đây chính giọt nước mắt của Chúa rơi xuống trần – vị thánh đang được thờ tự trong đền. Do đó, ngay từ khi xây dựng ngôi đền, người ta đã gọi là Đền Đá Đen.
Dâng lễ Đền Đá Đen
Đền Đá Đen được mệnh danh là một trong những ngôi đền thiêng tại Ba Vì. Cứ đầu xuân năm mới, hàng ngàn lượt khách hành hương lại đổ về đền, mang theo hương hoa lễ vật về cúng lễ chúa bà. Mong bà ban cho phước lành, bình an, có bệnh hết bệnh, tai qua nạn khỏi.
Để dâng hương lễ Chúa Bà Đá Đen, con hương thường sắm một mâm lễ gồm một đĩa hoa, một đĩa quả, cơi trầu, quả cau, cút rượu, thẻ hương, giấy tiền, cánh sớ.
Ngoài những thức lễ như trên, nếu bạn thành tâm muốn dâng cúng ban thờ chúa bà một lễ vật đẹp, sang trọng lại có thể để được lâu dài không bị hỏng mốc thì hãy tham khảo những mẫu Oản Tài Lộc. Oản Tài Lộc có thể được lâu với thời gian khoảng 6 tháng được trang trí tỉ mỉ, trang trọng rất thích hợp đặt trong không gian cúng lễ.
Quanh oản dâng lên chúa bà phải là oản màu đen. Bởi khi về ngự đồng chúa bà thường mặc áo chàm đen với đai xanh, cùng trâm hoa cài đầu vô cùng xinh đẹp. Do đó quanh oản dâng lên bà cũng nên là quanh oản lộng lẫy, trang trọng được trang trí tỉ mỉ, khéo léo với hoa cài, ngọc rủ. Mà những quanh oản đặc biệt như vậy thường không dễ tìm tại những cửa hàng bán oản thông thường mà bạn phải tìm đến Oản Cô Tâm – Chuyên Oản Tài Lộc lễ thần linh Tứ Phủ.
Xem thêm: Các mẫu Oản Tài Lộc đẹp dâng lễ các vị thần linh Tứ Phủ
Oản Tài Lộc dâng lễ Tứ Phủ là loại sản phẩm được Oản Cô Tâm đầu tư tâm huyết và dày công nghiên cứu văn hóa tín ngưỡng thờ cúng thiêng liêng của người Việt để tạo nên những mẫu oản sang trọng, đẹp mắt lại hợp với văn hóa cúng lễ này. Khách hàng đặt oản thương hiệu Cô Tâm sẽ hoàn toàn an tâm về cả mẫu mã và chất lượng sản phẩm.
Kiến trúc đền Đá Đen
Đền Đá Đen không chỉ là ngôi đền mang giá trị tín ngưỡng tâm linh thiêng liêng của mỗi con nhang, đệ tử tín thờ các vị thần linh Tứ Phủ mà đây còn là địa điểm du lịch thường xuyên đón khách trong và ngoài nước đến tham quan, chiêm ngưỡng.
Đền Đá Đen nằm trong quần thể khu du lịch Ba Vì. Xưa kia đền chỉ là ngôi nhà nhỏ đơn sơn, lều tranh vách sậy. Trải qua nhiều thăng trầm lịch sử, danh tiếng thì vẫn còn mà đền xưa thì đã mất. Người dân có tâm đã quyết xây dựng lại đền xưa. Năm 2009, đền được khởi công và xây dựng lại. Tuy vậy những nét kiến trúc của đền vẫn mang phần nhiều nét truyền thống giống như nhiều ngôi đền cổ khác. và cũng bởi mới được xây dựng nên nhiều ngôi thời trong đền được xây dựng 2 tầng giúp tận dụng tối đa diện tích mà vẫn đảm bảo đúng quy tắc thờ cúng nhà thánh.
Ngôi đền chính được xây dựng gồm thành 3 gian thờ. Trong đó, nơi chính điện đầu tiên là Tam Tòa Thánh Mẫu, tiếp theo là Đức Chúa Bà bản đền và cuối cùng là hậu cung. Hậu cung được xây theo kiểu động tiên và thờ Tam Tòa Chúa Tiên. Phía bên ngoài có thờ lầu cô, lầu cậu và năm dinh quan lớn.
Vị trí đền Đá Đen và cách di chuyển đến Đền Đá Đen
Đền Đá Đen nằm dưới chân núi Ba Vì, thuộc địa phận xóm Mới, Vân Hòa, Ba Vì, Hà Nội. Để đi đến đền này bạn có thể đi bằng phương tiện di chuyển cá nhân như xe máy hoặc ô tô.
- Nếu đi bằng ô tô, từ trung tâm Hà Nội, bạn đi đến Hầm chui Trung Hòa – ĐCT 08 – Cầu Yên Bài – TL87A – rẽ trái tại taxi Tây Sơn – đền Đá Đen. Quãng đường này không có trạm thu phí và bạn sẽ mất gần 1 tiếng rưỡi cho 58km để đi đến đền.

- Nếu đi bằng xe máy, từ trung tâm Hà Nội bạn đến Hồ Tùng Mậu – QL32 – rẽ trái tại nhà phân phối bia, nước giải khát Hằng Nam vào Chùa Thông – rẽ trái tại taxi Tây Sơn – đền Đá Đen. Với quãng đường này, bạn sẽ mất gần 1 tiếng rưỡi cho 52 km.

Lễ hội Đền Đá Đen
Về lễ hội đền Đá Đen, một năm đền tổ chức lễ hội với 4 ngày lễ lớn:
- mùng 8 tháng giêng là lễ Thượng Nguyên
- Mùng 8 tháng tư là lễ vào hè
- Mùng 8 tháng 7 là lễ ra hè
- 19 tháng 9 là tiệc khánh đản chúa bà
Bên cạnh đó, những ngày đầu xuân năm mới thuộc tháng giêng âm lịch đền cũng luôn đón đông đúc con hương đệ tử ra vào cúng bái, dâng lễ chúa bà cầu tốt lành cho gia đình ngày đầu năm.
Chúa Bà Đá Đen
Sự tích Chúa Bà Đá Đen
Chúa Bà Đá Đen hay Chúa Tiên là vị chúa bà được thờ tại Đền Đá Đen. Tương truyền, khi xưa Chúa sinh ra Thánh Tản, lúc sắp thác, Chúa có nắm tay Chúa Tiên và dặn lại rằng: xin Chúa Tiên ở lại nuôi Đức Thánh Tản cho thành người. Sau khi Chúa thác đi, thi hài người được mang về Vĩnh Phú – vùng đất bên kia bờ bắc con sông Hồng.

Hầu giá Chúa Bà Đá Đen
Chúa Bà Đá Đen khi về ngự đồng thường mặc áo chàm thắt đai xanh, chân đi hài sảo, đầu cài trâm hoa, lưng đeo xà tích, cổ mang kiềng vàng. Chúa bà cũng thường cầm quạt trầm trên tay phe phẩy.
Văn Chúa Bà Đá Đen
Bản 1:
Động thiên thai long vờn phượng múa
Cung thỉnh mời Tiên Chúa ngự chơi
Nhang thơm tấu thỉnh khuyên mời
Thỉnh mời Tiên Chúa giáng nơi đền này
Ai lên tới Sơn Tây nhớ lại
Hỏi thăm đền Chúa ngự nơi nao
Hỏi thăm núi Tản đi vào
Đá Đen chúa ngự khác nào động tiên
Mới dạo miền phong châu cổ kính
Trấn Sơn Tây thần tích ngàn thu
Quanh năm mây phủ mịt mù
Sương rơi lác đác gió ù ù reo
Đỉnh cheo leo núi non hùng vĩ
Ngôi đền thờ tú khí chung linh
Thiên nhiên mới khéo hoạ hình
Núi Tre ,Ngọc Lĩnh uốn mình quanh co
Mây năm sắc chiều vàng soi tỏ
Chiếu muôn màu rực rỡ lưu ly
Nhất cao là núi Ba Vì
Thứ ba Tam Đảo thứ nhì Độc Tôn
Lượng càn khôn,linh thông hiển thánh
Cứu người trần thoát ách trầm luân
Ai thời thành kính nhất tâm
Hương hoa phụng sự cúng dâng lòng thành
Chúa kén người nam thanh nữ tú
Bắt đồng thời đố gỡ cho ra
Ai thời bệnh hạn khó qua
Sửa sang vật phẩm kêu bà Đá Đen
Tấu sớ trạng dâng lên cầu đảo
Lập đàn tràng, khăn áo sửa sang
Mới hay chúa thử lòng phàm
Đo lòng đệ tử trần gian thế nào
Sống nhân đức,Nam Tào ghi sổ
Tiên Chúa Bà gia hộ quán thương
Ai thời một nắng hai sương
Thành tâm chúa độ thoát đường khổ đau
Phép thiên biến cơ màu diệu hoá
Đức anh linh khắp cả bốn phương
Lòng thành dâng nén tâm hương
Lưu ân giáng phúc thọ trường thiên xuân.
Bản 2:
Ai lên tới Tây Sơn châu thổ
Hỏi thăm đền chúa ngự nơi nao
Hỏi thăm núi Tản đi vào
Đá Đen Chúa ngự khác nào động tiên
Động Thiên Thai long vờn phượng múa
Cung thỉnh mời tiên chúa ngự chơi
Nguyên xưa giá ngự thượng ngàn
Đường về cửa Chúa tuy xa mà gần
Trên ngàn gió cuốn rung cây
Một vùng phong cảnh sơn khê trùng trùng
Chúa Tiên linh ứng hay là
Đêm khuya biến hiện vào ra cửa rừng
Mới dạo miền phong châu cổ kính
Trần Sơn Tây thần tích ngàn thu
Quanh năm mây phủ mịt mờ
Sương rơi lác đác ù ù gió reo
Đỉnh cheo leo núi non hùng vĩ
Ngôi đền thờ tụ khí trung linh
Đường lên đỉnh thượng mà vào
Đá đen thượng đẳng biển đề tối linh
Thiên nhiên mới khéo họa hình
Núi Tre, Ngọc Lĩnh uốn mình quanh co
Vân ngũ sắc ánh vàng xê xế
Chiếu muôn màu rực rỡ lưu ly
Ngôi cao lồ lộ trung thiên
Tóc vàng choi chói cửa đền thung dung
Đai xanh, hải sảo, nón chiêng
Quạt trầm phe phẩy trâm hoa cài đầu
Môi son má phấn da ngà
Thơm thơm tóc phượng rà rà lưng ong
Áo chàm khăn thăm đai hoa
Lưng đeo xà tích cổ mang kiềng vàng
Chúa kén người nam thanh nữ tú
Bắt đồng thời đố gỡ cho ra
Ai thời hạn bệnh khó qua
Sửa sang lễ vật kể bà Đá Đen
Tấu sớ trạng dâng lên cầu đảo
Lập đàn tràng khăn áo dâng lên
Mới hay Chúa thử lòng phàm
Đo lòng đệ tử trần gian thế nào
Sống nhân đức Nam Tào ghi sổ
Tiên Chúa Bà gia hộ tòng tâm
Ai thời một nắng hai sương
Thánh tâm Chúa độ thoát đường khổ đau
Công người như núi như non
Trọn đời giữ tấm lòng son vì đời
Ai hay lẽ sao trời vật đổi
Lánh bụi trần về cõi hư không
Non cao in dấu tiên rồng
Bạn tiên đủng đỉnh gót hồng múa ca
Phép tiên biến cơ màu diệu hóa
Đức anh linh khắp cả 4 phương
Lòng thành dâng nén tâm hương
Lưu ơn giáng phúc thọ trường thiên xuân.