Sắm lễ ông Công ông Táo gồm những gì? Lễ vật và bài khấn

Khi kết thúc năm cũ đón chào năm mới, Tết ông Công ông Táo lại được tiến hành một cách chỉn chu trang trọng vào ngày 23 tháng Chạp âm lịch. Vậy sắm lễ ông Công ông Táo gồm những gì và chuẩn bị như thế nào? 

Ý nghĩa lễ cúng ông Công ông Táo

Theo truyền thuyết, ông Công, ông Táo hay còn gọi là Táo Quân là những vị thần được Ngọc Hoàng cử xuống trần gian để cai quản việc bếp núc, nhà cửa của mỗi gia đình ở dưới hạ giới. Mỗi năm vào đúng ngày ngày 23 tháng Chạp Âm lịch, Táo Quân sẽ cưỡi cá chép hóa rồng lên thiên đình để báo cáo công việc với Ngọc Hoàng. Ngọc Hoàng sẽ căn cứ vào đó để quyết định sự thịnh, suy của gia đình trong năm tới. 

Bởi vậy, vào ngày 22 – 23 tháng Chạp, người ta thường làm lễ tiễn đưa ông Táo về chầu Trời rất trọng thể, với hy vọng Táo Quân sẽ thay họ báo cáo những việc tốt, “nói giảm, nói tránh” những việc chưa tốt với Ngọc Hoàng, cầu cho năm mới được trời phù hộ, thuận lợi hanh thông. 

Cúng ông Công ông Táo ở đâu?

Nhiều người nghĩ rằng Táo Quân là những vị thần cai quản chuyện nhà cửa, bếp núc nên nhiều gia đình đã đặt mâm cỗ cúng dưới bếp. Tuy nhiên quan niệm này không phù hợp với phong tục và quy tắc thờ cúng từ nhiều đời nay của dân tộc. Các vị Táo Quân nên được thờ phụng trên bàn thờ chính trong nhà. Khi cúng lễ, bạn không nên xin tài lộc, sung túc mà chỉ nên cầu xin các Táo Quân báo cáo điều tốt với Ngọc Hoàng.

Cúng Táo Quân vào lúc nào?

Lễ cúng Táo Quân phải được tiến hành thực hiện trước 12 giờ trưa ngày 23 tháng Chạp, bởi sau thời gian này là khi Táo Quân đã về trời. Gia chủ cũng có thể làm lễ cúng vào tối ngày 22 tháng Chạp.

Xem thêm: Lễ tạ cuối năm gồm những gì? Bài văn khấn tạ cuối năm

Mâm cúng ông Công ông Táo gồm những gì?

Sắm lễ ông Công ông Táo gồm những gì cũng là câu hỏi của nhiều người. Bởi không như những mâm cúng lễ ngày tết, đồ cúng 23 tháng Chạp cần phải có những lễ vật sau đây:

Bộ mã ông Công ông Táo 

Mâm cúng 23 tháng Chạp truyền thống phải có bộ mã ông Công ông Táo gồm: 3 chiếc mũ, 3 đôi hia, 3 bộ áo, 3 con cá chép giấy. Trong đó ba chiếc mũ ông Công sẽ có 2 mũ ông và 1 mũ bà. Mũ dành cho Táo ông thường có 2 cánh chuồn, mũ dành cho Táo bà không có cánh chuồn, đều được trang trí bằng các gương nhỏ hình tròn lóng lánh và dây kim tuyến.

Tuy nhiên nếu muốn đơn giản hơn, người ta chỉ cúng tượng trưng một cỗ mũ ông Công (có hai cánh chuồn) và kèm theo một chiếc áo, một đôi hia bằng giấy. Điều đặc biệt là màu sắc của mũ và áo trong bộ mã sẽ thay đổi theo ngũ hành của từng năm.

Ví dụ: Mũ, áo có màu vàng vào năm hành kim; màu trắng vào năm hành mộc; màu xanh vào năm hành thủy; màu đỏ vào năm hành hỏa, màu đen vào năm hành thổ.

Bộ mã này sẽ được đốt đi sau lễ cúng ông Táo vào ngày 23 tháng Chạp cùng với bài vị cũ. Sau đó, người ta lập bài vị mới cho ông Công ông Táo mới.

Cá chép

Người xưa tin rằng, cá chép là phương tiện để giúp các Táo Quân về chầu trời. Do đó, trong mâm cúng ông Táo không thể thiếu 3 con cá chép. Cá chép có thể là cá chép sống hoặc cá chép giấy đều được, phụ thuộc vào văn hóa từng vùng miền. Với cá chép sống, cần đặt vào một chiếc chậu sạch màu đỏ, cúng xong thả đi theo phong tục cá chép hóa rồng). Với cá chép giấy, khi cúng xong phải đốt đi.

Tiền vàng, hoa quả

Ngoài bộ mã cúng ông Công, ông Táo, người ta còn mua thêm tiền vàng để hóa cùng trong lễ cúng 23 tháng Chạp.  Ngoài ra cần có thêm một bình hoa, một đĩa trái cây ngũ quả (thường là thanh long, mãng cầu, trái dừa, xoài, đu đủ…)

Mâm cỗ

Mâm cỗ cúng 23 tháng Chạp không cần quá cầu kỳ như mâm lễ ngày tết, song vẫn phải đảm bảo sự chỉn chu, thành tâm của gia chủ. Thông thường một mâm cỗ cúng ông Công ông Táo đầy đủ sẽ gồm:

• 1 đĩa gạo
• 1 đĩa muối
• Thịt lợn luộc hoặc gà luộc ngậm hoa hồng
• 1 bát canh mọc hoặc canh măng
• 1 đĩa xào thập cẩm
• 1 đĩa giò
• 1 đĩa xôi gấc hoặc bánh chưng
• 1 đĩa chè kho
• 1 ấm trà sen
• 3 chén rượu
• 1 quả cau, lá trầu

Ngày nay, mâm cỗ cúng ông Công ông Táo đã được đơn giản đi rất nhiều, không bắt buộc phải có đủ các món như mâm cỗ truyền thống. Đa số các món trong mâm cúng sẽ đều có sẵn khi chuẩn bị đón tết như: bánh chưng, giò, nem, thịt đông, cá kho, hành muối…

Tùy theo từng gia cảnh người ta hoặc làm lễ mặn (với xôi gà, chân giò luộc, các món nấu nấm, măng…) hay lễ chay (với trầu cau, hoa, quả, giấy vàng, giấy bạc…) để tiễn Táo Quân.

Xem thêm: Cách sắm lễ giao thừa ngoài trời cuối năm đầy đủ nhất 

Bài văn khấn cúng ông Công ông Táo

Bài cúng ô Táo ngày 23 tháng Chạp:

Nam mô A Di Đà Phật!

Nam mô A Di Đà Phật!

Nam mô A Di Đà Phật!

Con kính lạy chín phương Trời, kính lạy mười phương Chư Phật,Kính lạy Chư Phật mười phương.

Con Lạy ngài Đông trù Tư mệnh,Táo phủ Thần quân.

Tín chủ (chúng) con là: …

Ngụ tại: …

Hôm nay, ngày 23 tháng Chạp năm tín chủ chúng con thành tâm sắp sửa hương hoa phẩm luật, xiêm hài áo mũ, kính dâng tôn thần. Thắp nén tâm hương con xin thành tâm kính bái.

Chúng con xin kính mời ngài Đông trù Tư mệnh Táo phủ Thần quân hiển linh trước án hưởng thụ lễ vật.

Cúi xin Tôn thần gia ân xá tội cho mọi lỗi lầm trong năm qua chúng con sai phạm.

Xin Tôn thần ban phúc lộc, phù hộ toàn gia chúng con, trai gái, già trẻ sức khỏe dồi dào, an khang thịnh vượng, vạn sự tốt lành.

Gia chủ con lễ bạc tâm thành kính lễ cầu xin mong Tôn thần phù hộ độ trì.

Nam mô A Di Đà Phật!

Nam mô A Di Đà Phật!

Nam mô A Di Đà Phật!

Sự tích Ông Công Ông Táo

Theo truyền thuyết từ xưa, Thị Nhi có chồng là Trọng Cao. Tuy ăn ở mặn nồng tha thiết với nhau, nhưng mãi không có con. Vì vậy, dần dà Trọng Cao hay kiếm chuyện xô xát dằn vặt vợ. 

Một hôm, chỉ vì một chuyện nhỏ, Trọng Cao gây thành chuyện lớn, đánh Thị Nhi và đuổi đi. Thị Nhi bỏ nhà, lang thang đến một xứ khác và sau đó gặp Phạm Lang. Phải lòng nhau, hai người kết thành vợ chồng. Về phần Trọng Cao, sau khi nguôi giận thì quá ân hận, nhưng vợ đã bỏ đi xa rồi. Day dứt và nhớ vợ quay quắt, Trọng Cao lên đường tìm kiếm.

Ngày này qua tháng nọ, tìm mãi, hết gạo hết tiền, Trọng Cao phải làm kẻ ăn xin dọc đường. Cuối cùng, may cho Trọng Cao, tình cờ tìm xin ăn đúng nhà của Thị Nhi, nhằm lúc Phạm Lang đi vắng. Thị Nhi sớm nhận ra người hành khất đúng là người chồng cũ. Nàng mời vào nhà, nấu cơm mời Trọng Cao. Đúng lúc đó, Phạm Lang trở về. Thị Nhi sợ chồng nghi oan, nên giấu Trọng Cao dưới đống rơm sau vườn. Chẳng may, Phạm Lang về nhà lấy tro bón ruộng nhưng không có, bèn nổi lửa đốt đống rơm để lấy tro bón ruộng. Thấy lửa cháy, Thị Nhi lao mình vào cứu Trọng Cao ra. Thấy Thị Nhi nhảy vào đống lửa, Phạm Lang thương vợ cũng nhảy theo. Cả ba đều chết trong đám lửa.

Ngọc Hoàng thương tình thấy 3 người sống có nghĩa có tình nên phong cho làm vua bếp hay còn gọi là Định phúc Táo Quân và giao cho người chồng mới là Thổ Công trông coi việc trong bếp, người chồng cũ là Thổ Địa trông coi việc trong nhà, còn người vợ là Thổ Kỳ trông coi việc chợ búa.