Cô Tư Tây Hồ và những điều chưa tỏ về thân thế của Cô

Cô Tư Tây Hồ hay còn có tên gọi khác là Cô Tứ Tổng Tây Hồ thuộc hàng Tứ Phủ Thánh Cô, sau Cô Bơ Thoải và trước Cô Năm Suối Lân. Hiện nay, không có nhiều ghi chép nói về sự xuất thân của Cô mà chỉ là qua phỏng đoán. Bởi vậy, cũng có nhiều quan niệm hiểu sai về thân thế của cô. 

Sự tích Cô Tư Tây Hồ

Theo những gì còn lưu truyền đến đời nay, không có nhiều thần tích nói về sự xuất hiện cũng như ngày đản tiệc Cô Tư Tây Hồ. Có thể dựa trên danh hiệu Cô, ta ước đoán Cô từng giáng hiện tại vùng Tây Hồ, Hà Nội. Minh chứng đền thờ cô Tư Tây Hồ là tại Phủ Tây Hồ nằm ven bờ Hồ Tây và tại đình Tứ Liên cách Phủ hơn 2km đều có ban thờ Cô Tư.

Ai ơi Tứ Tổng Tây Hồ

Hỏi thăm cho tới đền thờ cô Tư

Cô Tư Tây Hồ không phải Cô Tư Ỷ La

Trong suy nghĩ của nhiều người cho rằng, Cô Tư trong hàng Tứ Phủ Thánh Cô là Cô Tư Ỷ La và cái tên Cô Tư Tây Hồ là một danh hiệu khác của cô. Đình Tứ Liên là nơi thờ vọng cô Tư Ỷ La. Tuy nhiên, quan điểm này là không chính xác.

Theo tín ngưỡng Tứ Phủ, vị Thánh Cô thứ tư thuộc Địa Phủ, hầu Mẫu Liễu Hạnh và có trang phục có màu vàng đặc trưng. Tuy nhiên, Cô Tư Ỷ La lại là một trong Thập Nhị Cô Sơn Trang cùng với Cô Cả Núi Dùm, Cô Bơ Thượng Ngàn,… tức là những tiên cô có nhiệm vụ theo hầu Mẫu Thượng Ngàn. Bởi vậy, Cô Tư Ỷ La thuộc Nhạc Phủ chứ không phải Địa Phủ.

Do đó, Cô Tư Tây Hồ thuộc Tứ Phủ Thánh Cô khác với Cô Tư Ỷ La.

Xem thêm: Thông tin chính xác về Cô Tư Ỷ La và đền thờ Thánh Cô.

Phủ Tây Hồ thờ Cô Tư Tứ Phủ

Phủ Tây Hồ nằm tại ven bờ Hồ Tây, địa chỉ 52 Đặng Thai Mai, phường Quảng An, quận Tây Hồ, Hà Nội. Nơi đây cách trung tâm thành phố khoảng 4km về phía Tây. Phủ Tây Hồ là nơi thờ Mẫu Liễu Hạnh và có lầu thờ Cô Tư Tây Hồ. Đây cũng là nơi thờ Tam phủ công đồng, Tứ phủ vạn linh, Hội đồng các quan, Quan Âm Bồ Tát, Ngọc Hoàng Thượng Đế và Tam tòa Thánh Mẫu

Qua cổng Tam Quan là khuôn viên sân phủ rộng rãi. Tại đây có Phủ chính có quy mô lớn nhất và các công trình kiến trúc như Điện Sơn Trang, lầu Cô, lầu Cậu.

Tại khuôn viên sân, ở phía bên trái là lầu Cậu còn phía bên phải có lầu Cô. Lầu Cậu, lầu Cô tuy nhỏ nhưng thiết kế mang đậm kiến trúc tâm linh. Câu đối đắp nổi ở hai bên thể hiện nhiệm vụ cao cả của Cậu và Cô đối với Thánh Mẫu: Hộ vệ hoàng cung dương hách trạc/ Tùy tòng Mẫu giá hiển uy linh.

Trong lầu Cô thờ bức tượng được sơn vàng theo màu sắc đặc trưng của ngôi đệ Tứ trong Tứ Phủ.

Dâng lễ Cô Tư Tây Hồ 

Tại Phủ Tây Hồ, sau khi lễ  Phủ chính, điện Sơn Trang thì du khách sẽ tiếp tục lễ ở lầu cô lầu cậu. Lễ ban thờ Cô, thờ Cậu tùy tâm, không cần câu nệ tuy nhiên nên sắm lễ phù hợp như oản, quả, hương hoa, hia hài, nón áo, gương lược… và những đồ vật tượng trưng những đồ chơi người ta hay làm cho trẻ nhỏ (cành hoa, con chim, chiếc kèn, cái trống…) để bày tỏ tấm lòng thành. 

Với oản lễ thì người ta hay lựa chọn những quanh oản tài lộc để dâng tiến. Các nghệ nhân đã sáng tạo ra những mẫu Oản Nghệ Thuật được tạo hình thẩm mỹ với nhiều loại kích thước từ tiểu đến đại. Khi dâng tiến cô Tư Phủ Tây Hồ, oản lễ được khuyến khích có màu vàng và cách điệu với hoa lụa, lá ngọc khiến mâm lễ vật thêm phần bề thế, trang trọng. Quý khách có thể tham khảo mẫu Oản lễ dâng Cô Tư Tây Hồ tại Oản Cô Tâm như sau:

Oản Cô Tâm – đơn vị cung cấp Oản lễ và phụ kiện làm Oản Nghệ Thuật

Oản Tài Lộc thương hiệu Cô Tâm là địa chỉ tin cậy của nhiều khách hàng đặt mua oản lễ mỗi dịp lễ tết, đầu xuân năm mới. Chúng tôi tự hào là đơn vị chuyên cung cấp các loại sản phẩm Oản Tài Lộc được trang trí nghệ thuật và các phụ kiện làm Oản chất lượng, đảm bảo phục vụ tối đa mọi nhu cầu của quý khách về dòng oản lễ Tứ Phủ – Gia Tiên – Phật – Thần Tài. Những sản phẩm này luôn được chúng tôi đầu tư, trang trí bằng những nguyên liệu, vật liệu cao cấp, phù hợp cho mục đích cúng lễ thắp hương. Oản Tài Lộc nghệ thuật chắc chắn sẽ là lễ vật đẹp nhất, trang trọng nhất thể hiện lòng thành tâm của quý khách.

Tham khảo: Hướng dẫn cách dâng lễ oản Tài Lộc đúng chuẩn 

Bản văn Cô Tư Tây Hồ

Ngàn xưa lưu dấu Tiên Rồng

Trời Nam sinh thánh Thăng Long hóa thần

Đinh Lê truyền đến Lý Trần

Bao cơn binh cách bao lần phong ba

Kinh kỳ nức tiếng phồn hoa

Anh linh hiển hách Cô Tư Tây Hồ

Bốn mùa lan,huệ nở đua

Hương sen ngào ngạt lý ngư về chầu

Trăng thanh giãi cỏ bên lầu

Sáng soi khắp hết long lâu thủy đình

Tây Hồ sóng gợn lung linh

Một bầu sơn thủy cảnh thanh dị kỳ

Dấu tiên cổ tích còn ghi

Có cô Tư Thoải đi về sớm khuya

Phong tư đức hạnh khác vời

Mẫu ban coi sóc trong ngoài vào ra

Tây Hồ chính quán quê nhà

Cảnh tiên một thú cầm ca,nhạc thiều

Xuân về quả đón,hoa chào

Tay cô vun xới cho đào nở hoa

Bích đào tiến đến vua cha

Đào bạch cô tiến Tam Tòa Mẫu Vương

Hoa lan,hoa huệ,hải đường

Mẫu đơn, thược dược, đỗ quyên, hoa hồng

Chậu quất cô tiến công đồng

Nhân dân thiện tín mắt trông tỏ tường

Quất xanh hoa trắng tỏa hương

Quất chín sắc thắm ánh vàng lung linh

Quất vàng bán khắp thị thành

Ơn cô giáo hóa dân lành từ xưa

Vườn hoa,cây cảnh cổ đồ

Nuôi tằm dệt lụa tiên cô mở đường

Chuông chùa trầm bổng vang vang

Vẳng nghe cô gọi trâu vàng tới nơi

Dấy rằng chuông trống ba hồi

Mẹ con phải kíp tới nơi Cô truyền

Đêm thanh quỳ trước cửa đền

Nghe lệnh cô truyền nổi gió Nam phong

Mát lòng dân khỏi bức nồng

Qua cơn bĩ cực thoát vòng u mê

Dù ai buôn bán trăm nghề

Mười ba tháng tám nhớ về phủ đây

Thương người dạ thảo lòng ngay

Tài ba lỗi lạc sớm cày chiều thơ

Thương người rắc đậu trồng ngô

Xót người cùng khổ bốn mùa ăn đong

Giận ai bạc chảy tiền ròng

Công lao một chút, chỉ hòng tạc bia

Lộc bình tán tán xưa kia

Kiệu hoa, võng lọng, nay về nơi đâu?

Hồ còn rộng, nước còn sâu

Cải tà quy chính trước sau mấy là

Giận phường giảo trá điêu ngoa

Thiệt thòi một chút nói ra phũ phàng

Lời cô chỉ nói rõ ràng

Qua cơn ác mộng, lên đường Thuấn Nghiêu

Ngâm vào chèo đò:

Chiều chiều gió thổi hiu hiu

Trùng trùng sóng bạc sáo diều vi vu

Trăng thanh bẻ lái khoan hò

Bạn tiên rẽ sóng chèo đua trước đền

Cây si bóng mát kề bên

Bạn tiên hội họp trước đền hò ca

Người gần cho chí người xa

Rủ nhau lên Phủ tháng ba hội đền

Anh hùng thanh lịch thuyền quyên

Tâm hương phụng sự một niềm không sai

Thương ai hữu đức hữu tài

Ngư phường nông nghiệp đẹp người đẹp duyên

Tiền nhân vị liễu oan khiên

Tham sân tam nghiệp liên miên tháng ngày

Nhỡn quan thế hệ không hay

Minh đồ hoạ lạc tháng ngày nhuộm nhơ

Tâm chung hoả liệt không cờ

Mê mê sảng sảng trói vò chân tay

Chiêm bao mộng hiện đêm ngày

Báo cho mà biết cô rầy không dung

Thỉnh tu lễ sám tội căn

Thỉnh thánh hội đồng Tư Thoải ngự chơi

Thành tâm tiến bản văn mời

Tây Hồ Cô Thoải ngự vui tức thì

VĂN PHỤ LỤC TIẾP VẦN

Xá bắc:

Tục truyền Lãng Bạc xưa kia

Có loài cửu vĩ hồ ly hại người

Mẫu truyền cô kíp vâng lời

Thần thông pháp vũ dẹp loài tà tinh

Trừ yêu yêu hiện nguyên hình

Rõ ràng cửu vĩ hồ tinh khác thường

Dẹp loài yêu quái đã tan

Dạy dân xe chỉ kết làm thủ công

Chỉ ngũ sắc kết làm vòng

Nhớ tết Đoan ngọ đề phòng yêu ma

Nhân dân từ trẻ chí già

Kết quả cầu quả khế quạt hoa năm màu

Kết nhện kết túi tầng sâu

Khánh vòng quả lựu rượu bầu túi thơ

Chỉ ngũ sắc trói yêu tà

Ấy là tục lệ Cô Tư Tây Hồ

Hương thơm hoa ngát lễ nghi

Kim ngân sớ điệp tiến về các cung

Lễ riêng một chiếc thuyền rồng

Lẵng hoa cô quẩy thung dung xa gần

Tây Hồ, Tứ Tổng, Nhật Tân

Ruộng xanh hoa ngát hương xuân trẻ già

Bốn phương thiện tín gần xa

Rủ nhau hội Mẫu tháng ba tìm về

Nghe văn cảnh tỉnh sớm khuya

Tiếng chuông phụ Mẫu vọng về quê hương.